Mysterieus bosje

Op de hoek van de Herenbosweg, het Peeldijkje en het pad richting de Eikelenbosserdijk in Melderslo ligt, sinds jaar en dag, een mysterieus bosje waar nog net wat stenen zichtbaar zijn van een bouwsel. Resten van een huis, schuur of …? In het boek ‘Melderslo 100 jaar’ staat er het volgende onderschrift bij: “Herenbosweg hoek Peeldijkje. In jaren 1970 afgebrande woning van familie Kay Bus.” In deze nieuwsbrief verdiepen wij ons in de achtergrond daarvan.

Het gezin

Volgens de ‘Gemeente Horst. Nieuwe huisnummering ingaande 15 Maart 1948’ woonde op ‘A6’ (oude adressering) of ‘Eikelenbos 6’ (nieuw): Wilhelmus Bus (zeg: “Willem Buus”).

Uit het bevolkingsregister blijkt dat op dit adres, sinds 1922, Wilhelmus Bus (Well 1882 – Weeze-Wemb D. 1973) woont met zijn vrouw Anna Schaap (Groesbeek 1895 – Melderslo 1962) en hun 8 kinderen en broer Louis Bus (Well 1900):

1. Peter geboren in 1918
2. Karel geboren in 1922
3. Johanna geboren op 4-7-1923 en een paar maanden later overleden
4. Wilhelmina geboren op 4-7-1923 en in 1924 overleden
5. Christina geboren in 1924
6. Aloijsius geboren in 1926
7. Maria geboren in 1928
8. Anna geboren in 1933 en een paar maanden later overleden

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het gezin Bus-Schaap een N.S.B.-gezin. In de loop van de oorlog moesten zij in Duitsland gaan wonen. Een verplichting door de Duitsers? Tijdens de oorlogsjaren heeft de familie Van de Pas in hun huis gewoond. Na de oorlog kwam de familie Bus-Schaap terug uit Duitsland en ging ze weer in hun eigen huis wonen. Op hun N.S.B.-verleden werden de gezinsleden niet echt aangekeken. Het gezin bezocht gewoon de kerk in Melderslo.

Hoe kwam de familie Bus in Melderslo terecht? We weten het niet zeker maar waarschijnlijk via de jongere zus van Wilhelmus. Zijn zus (Wilhel)mina Bus (Well 1896 – 1977 Horst) was getrouwd met Jan Thielen (1897 Horst – 1984 Horst). Het gezin Thielen-Bus woonde in Melderslo een paar huizen verder, op ‘A2’ (oude adressering) of ‘Eikelenbos 2’ (nieuw).

De ouders van Wilhelmus en (Wilhel)mina zijn Peter Bus (1852-1913) en Johanna Martens (1854-1919). Beiden zijn geboren in Well.

Vader Wilhelmus Bus had een kleine gemengde boerderij en hield bijen. Zoon Karel (zeg: “Kaj Buus”) was een handelaar in oude spullen. De “stiefbeen” van Horst. Kaj Bus (Well 1922 – Horst 1991) was getrouwd met Anna Wackertapp (1913 Leuth D. – 1994 Venlo). In het boek ‘Een mens moet wat doen om niet te verkommeren’ (1986) staat een mooi portret met foto’s van hem. Kaj was aan zijn handen en voeten gehandicapt. Hij werd er in zijn jeugd om gepest als “kromme”. Lezen en schrijven had hij nooit geleerd. Hij wist wel van aanpakken.

Het huis en de brand

Wilhelmus Bus overleed op 18-4-1973. Een paar weken na zijn dood brand het huis af. Waarschijnlijk door brandstichting. Krantenbericht van ‘Dagblad voor Noord-Limburg’ van 25-5-1973:

“Na derde brand in een week [Foto met onderschrift]. Bevolking Melderslo formeert wachtploeg.

(Van onze verslaggever). MELDERSLO –

Een groep inwoners van de Horster kern Melderslo is voornemens een wachtploeg in het leven te roepen. Aanleiding tot dit gisteren genomen besluit vormt de felle uitslaande brand in de nacht van woensdag op donderdag in een sinds enkele weken onbewoonde oude boerderij aan de Herenbosweg. Sinds vorige week zaterdag zijn in Melderslo drie woningen door brand verloren gegaan. Zaterdagavond werd een gezin van vijf personen aan de Heuvelweg dakloos terwijl een dag later een leegstaande boerderij aan de Nachtegaallaan voor een groot deel uitbrandde.

Brommers. Temeer omdat buurtbewoners rond het uitbreken van de brand aan de Herenbosweg enkele brommers hebben horen wegrijden zijn verontruste inwoners van Melderslo de mening toegedaan, dat er een of meerdere brandstichters aan het werk zijn.

Ook bevelvoerder Van der Beele van de Horster vrijwillige brandweer meent het in deze richting te moeten zoeken. “Direct na aankomst heb ik de elektrische installaties gecontroleerd. Omdat deze nog volledig in tact waren is kortsluiting zonder meer uitgesloten.”

Lichterlaaie. De brand aan de Herenbosweg werd woensdagavond tegen half twaalf door omwonenden ontdekt. Deze sloegen meteen groot alarm.

Toen de Horster spuitgasten ter plaatse arriveerden stond het woonhuis en bedrijfsgedeelte reeds in lichterlaaie. Volgens bevelvoerder Van der Beele viel er dan ook weinig meer te redden.

De schade aan gebouw en inventaris, eigendom van de erven B., beloopt in de vele duizenden guldens. Men is tegen brand verzekerd.”

De locatie

Volgens het bevolkingsregister woont de familie Bus-Schaap sinds 1922 op ‘Eijkelenbosch A6’. Kennelijk hebben zij een nieuwe boerderij gebouwd want pas in 1927 staat er voor het eerst een huis op deze plaats.

Dit is in overeenstemming met de informatie die wij bij de gemeente Horst vinden. Op 11 mei 1922 vraagt Martinus Bus, landarbeider een bouwvergunning aan voor Eikelenbosch, sectie B nummer 2638.

Onduidelijk is waarom de bouwtekening in 1921 en de aanvraag voor een bouwvergunning in 1922 beiden op naam van Martinus Bus (geboren 1884) staan. Dit is de twee jaar jongere broer van Wilhelmus Bus. Zou Martinus hier in eerste instantie gaan wonen?

Een dag later op 12 mei 1922 wordt de bouwvergunning verleend. Uit de bijbehorende bouwtekening blijkt de voorgevel er zo uitgezien te hebben.

De tuin is kleiner geworden

Als we de luchtfoto uit 1944 vergelijken met die van 2021 zien we dat een deel van de “tuin” weiland geworden is.

Conclusie

Op basis van de geraadpleegde bronnen kunnen we concluderen dat van 1922 tot 1973 het huis met schuren – op jongere topografische kaarten worden ook andere bouwsels ingetekend – van “Willem Buus” en Anna Schaap aan de Herenbosweg gestaan heeft. In 1973 is dit huis afgebrand en nooit meer opgebouwd. Noch door de erfgenamen van Willem noch door anderen.

Bronnen

• Bidprentjes van Bus (1882), Bus (1896), Bus (1922), Schaap (1895), Thielen (1897) en Wackertapp (1913).
• Coopmans en Peeters, ‘Een mens moet wat doen om niet te verkommeren’ (1986), 10-13. Het artikel ‘Als het mijn zin was kwamen er vlaggen op‘ gaat over Kaj Bus.
• Dinnissen, ‘Melderslo 100 jaar’ (2016), 599, 623-631.
• Interview met Hay van Kuijck (geboren 1936) over de oorlogsjaren van de familie Bus-Schaap.
• Regionaal Historisch Centrum Limburg, Toegangsnummer 12.011, Inventarisnummer 30, Aktenummer 29 en 36.
• Dinnissen, ‘Het afgebrande huis van “Willem Buus”’. In: INFO LGOG Kring Horst, februari 2022, nr 66, 43-48.