2021-05: Wist u dat… in mei 2021, precies honderd jaar geleden, eerste steen voor kerk Melderslo?

Op 26 mei 2021 is het precies honderd jaar geleden dat de eerste steen voor de eerste Melderslose kerk werd gelegd. Voordat het zover was, ging er al het een en ander aan vooraf.

Wat vooraf ging

In het jaar 1916 werd tijdens een geheime vergadering besloten om in Melderslo een school te bouwen, hetgeen in 1917 gebeurde. Vrij snel daarna kregen de eerste plannen gestalte om een eigen kapel of kerk te bouwen.

Een groep inwoners van Melderslo (H. van Kuyck, H. Nellen, M. Seuren, P. Gubbels, M. van de Pas, P. Cuypers en P. Driessen) vormden een comité dat de mogelijkheden om een eigen kerk te bouwen ging onderzoeken. De burgemeester van Horst, Alfons Esser (1859-1939), stond achter de plannen. Wel gaf hij aan dat de nieuw te bouwen kerk door de plaatselijke bevolking betaald diende te worden.

De toenmalige pastoor-deken van de Sint Lambertuskerk van Horst, L. Janssens (1841-1919), stond sceptisch tegenover de plannen. Hij verwachtte niet dat de arme Melderslose boeren een eigen kerk konden betalen. Tevens zou de Horster parochiekerk minder collectegeld binnen krijgen wanneer Melderslo een eigen kerk zou hebben. Dit was al eerder gebeurd met de dorpen America, Griendtsveen en Meterik.

Toestemming bisschop Schrijnen

In februari 1919 schreven de leden van het Melderslose comité een brief aan bisschop Schrijnen van Roermond, met daarin hun wens voor een nieuw te bouwen kerk. Aan het verzoek werd door de bisschop gehoor gegeven en enkele leden werden uitgenodigd voor een gesprek. In dit gesprek werd besloten dat de gemeenschap zelf zorg zou moeten dragen voor de financiering van de kerk en woning en zelf zou moeten voorzien in het onderhoud van de geestelijke.

Er werd besloten om een verbruikscoöperatie annex maalderij op te richten. De winst hiervan zou bestemd zijn voor de nieuw te bouwen kerk. Al op 5 maart 1919 werd de “Coöperatieve Verbruiksvereeniging Melderslo Vooruit” opgericht. In september 1919 werden de gebouwen van de coöperatie (woonhuis, winkel, bakkerij, remise en opslagplaats) in gebruik genomen.

Na het eerste jaar bleek dat de zaken goed waren gegaan. De gemeente zegde financiele steun toe en bisschop Schrijnen verleende toestemming voor de bouwplannen van de kerk. Melderslo kreeg de status van rectoraat, met een eigen kerk en rector. Echter voor doopsels, huwelijken en begrafenissen bleef men nog steeds aangewezen op Horst. De kerk zou toegewijd gaan worden aan de Heilige Oda. Deze keuze bleek de nauwe verbondenheid met de Horster moederkerk: de Heilige Oda was van haar blindheid genezen op het graf van de Heilige Lambertus, de patroonheilige van Horst.

Ontwerp kerk en  rectoraatswoning

Als locatie voor de te bouwen kerk werd een perceel grond ten noorden van de coöperatie toegewezen. Deze grond werd door de gemeente kosteloos afgestaan. Architect-aannemer Albert Martens (1869-1944) uit Venray werd aangezocht om een ontwerp te maken. Hij ontwierp een kapel van 25 bij 10 meter, zonder toren maar met dakruiter. Verder ontwierp hij een rectoraatswoning die net iets ten noorden van de kerk kwam te liggen. Waarschijnlijk werd het ontwerp voor de kerk direct goedgekeurd. Het ontwerp voor de rectoraatswoning echter niet. Het eerste ontwerp voor de woning toont een hoog gebouw (parterre, verdieping en zolder) met een tentdak en schoorsteen in de nok. Om onbekende redenen werd dit ontwerp afgekeurd. Het tweede ontwerp kreeg wel goedkeuring.

2021-05_Foto_01
Albert Martens (1869-1944), architect van de eerste kerk en rectoraatswoning van Melderslo.
2021-05_Foto_02
Het eerste ontwerp voor de rectoraatswoning (detail). Deze werd echter afgekeurd om onbekende redenen.
2021-05_Foto_03
Het tweede ontwerp voor de rectoraatswoning (detail). Dit ontwerp werd goedgekeurd en uitgevoerd.
2021-05_Foto_04
Het ontwerp voor de kapel/kerk (detail). Dit ontwerp werd goedgekeurd en uitgevoerd.

Eerst steen op 26 mei 1921

Op 26 mei 1921 legde deken Creemers (1864-1948) van Horst de eerste steen. Daarna kon met de bouw van de kerk en woning begonnen worden. De aannemers waren de heren Haegens en Cuppen uit Horst.

De ramen kwamen uit Venlo en het glaswerk kwam van Mencken uit Gogh (D). De kerkbanken werden in Aken besteld en de heer Tissen uit Roermond leverde een communiebank.

Op 21 september van dat jaar werd Theodorus Fr.M.J. Mulder (1882-1960) door bisschop Schrijnen tot eerste rector van Melderslo benoemd. Hij was tot dat moment kapelaan in Posterholt en geboren in Maastricht. Op 17 oktober arriveerde rector Mulder bij de nieuwe rectoraatswoning in Melderslo. In de top wapperde de Nederlandse vlag en boven de ingang hing een bord met de tekst “Welkom”. Verder was de tuin met veel groen versierd. Hoewel de rectoraatswoning bewoonbaar was, was de bouw van de kerk nog niet voltooid. Daarom werd besloten om een van de schoollokalen tijdelijk in de richten tot noodkapel. Onderwijzer Maas was door ziekte al enige tijd afwezig en zijn lokaal stond leeg. De noodkerk werd voorzien van een altaar, communiebank, biechtstoel en Godslamp.

Eind november was de nieuwe kerk zover gereed dat deze in gebruik kon worden genomen, hetgeen op zaterdag 3 december gebeurde. Rector Mulder zegende het gebouw die dag in. In de maand december werd het kerkgebouw verder aangekleed met onder andere een beeld van de Heilige Oda en een biechtstoel. De plechtige inzegening door Deken Creemers vond pas plaats op 2 februari 1922.

De gehele bouw van de kerk en woning hadden uiteindelijk ƒ 55.708,87 gekost.

Luidklok in 1922

Voor de aanschaf van een luidklok en torenuurwerk was op dat moment nog geen geld beschikbaar. Er werd besloten om een jaar lang op zondag langs de huizen te collecteren voor de aanschaf. Het benodigde geld was eerder bijeen dan verwacht. Op 28 september 1922 arriveerden de luidklok en uurwerk al, geleverd door de firma Eijsbouts uit Asten. Op zondag 1 oktober werden klok en uurwerk ingezegend.

Uiteindelijk zou de kerk van Melderslo in 1932-33 worden vergroot, door groei van de bevolking. Tevens werd toen het rectoraat tot parochie verheven.

2021-05_Foto_05
De eerste steen van de Melderslose kerk. Deze werd op 26 mei 1921 door Deken Creemers (1864-1948) ingemetseld.
2021-05_Foto_06
Theodorus Fr.M.J. Mulder (1882-1960), de eerste rector van Melderslo in de periode 1921-1925.
2021-05_Foto_07
Het interieur van de eerste Melderslose kerk, ongedateerd.
2021-05_Foto_08
Tot zover bekend de oudste foto van de Melderslose kerk. De foto is gemaakt na 1 oktober 1922, aangezien het uurwerk en de klok aanwezig zijn.
2021-05_Foto_09
Een overzichtsfoto van de dorpskern van Melderslo ca. 1925. Links is de coöperatie te zien, daarnaast de kerk en geheel rechts de rectoraatswoning. Rector Mulder poseert in het zwart gekleed bij de poort. In de tuin poseert de toenmalige huishoudster van de rector, waarvan de naam onbekend is.

Bronnenlijst

  • Documentatiecentrum Geschiedenis Melderslo.
  • Rooynet.
  • Claassens, Moorman en Nellen, ‘Melderslo Destijds‘ (1994).
  • Van Rijswijck en Dinnissen, ‘Van Blindheid Genezen. Leestekens in kerk Melderslo verklaard’ (2020).