Meegemaakte ervaringen en vertellingen van de eerste weken van de bevrijding van Melderslo in november 1944 door Piet Lenssen (1937).

Hoe het horizon beeld binnen enkele dagen veranderde

De kerktorens moesten verdwijnen, het waren strategische uitzicht punten. In korte tijd waren de negen kerktorens die vanaf ons huis aan de Losbaan zichtbaar waren verdwenen. De kerk van Melderslo werd in de nacht van 23 op 24 november 1944 opgeblazen. Het was een vreemde gewaarwording, een vertrouwd beeld aan de horizon was verdwenen, naast de toren was ook het schip van deze kerk altijd op afstand goed te zien, maar er was een leegte ontstaan tussen de bomen. Ook het luiden van de kerkklokken, dat dikwijls hoorbaar was van de kerktorens in de omgeving was verdwenen.

De Duitsers waren uit beeld, ze trokken zich terug, er gingen geluiden dat de Engelsen Horst naderden. De onderduiker Piet van den Boom uit Bergen op Zoom die bij ons in huis zat, stak vol vreugde een bezem in de lucht, hij was het wachten zat en ging te voet de bevrijding tegemoet richting Horst. Hij was bij ons ondergedoken van begin oktober 1944 – na ontsnapping bij razzia’s – tot 25 november 1944.

De eerste bevrijders in zicht

Het zal op 25 november zijn geweest, dat er in de namiddag, een colonne Cromwell of Churchill tanks zich nestelden tussen de struiken op een perceel woeste grond aan de Langevense loop langs de Losbaan. Het waren de eerste tanks  die we zagen. Ze zochten camouflage voor de nacht. Gelukkig er werd geen schot gelost, het was toch nog onzeker of er nog Duitsers aanwezig waren in de Lottums bossen, die op 600 meter afstand lagen.

Enkele dagen eerder was er wel een patrouille van enkele kleine carriers richting de bossen gereden, maar die kwamen toen snel terug, er werd niet geschoten. Daags na de komst van de tanks kwam er meer activiteit, er kwam bij ons een zwaar half track voertuig, vergezeld van enkele kleinere legerwagens achter de boerderij op het erf gereden.

De soldaten hadden alles snel bekeken, en hadden een leegstaande kippenhok al goed bevonden en waren al bezig hun spullen uit te laden en de keuken apparatuur te installeren. Ze wilden voor de nacht een vaste plek hebben en voor de avond nog kunnen koken.

In de na middag was de kok dus al druk bezig met potten en pannen. Ze hadden het kooktoestel vlak tegen de houten pilaar gezet van het kippenhok. De brander werkte met luchtondersteuning, blauwe vlammen waren zichtbaar onder de kook pannen. Achter de beuken heg werd een closet gebouwd, een groot langwerpig gat in de grond met daarop een op palen staand lang planken rek met ronde gaten. 

Op het einde van natte maand november, nog wat sneeuw

De maand november was uitzonderlijk nat geweest, overal stond water op het land en de zandwegen waren modderig.

Daags nadat de Engelse soldaten het kippenhok hadden betrokken,  had het een beetje gesneeuwd en liep er vanaf het kippenhok een spoor, een bruine streep het weiland in, 50 meter verder lag iets te roken, wij als kinderen waren nieuwsgierig wilden gaan kijken. Maar dit hoefde niet, de kok kwam hard schreeuwend en vloekend uit het kippenhok, hij ging te keer als een gek en gebaarde dat wij weg moesten. Na zo’n geluid hielden wij het voor gezien en gingen snel weg. Het was ons nog steeds niet duidelijk, was er iets uit de lucht gevallen of waren zij zelf bezig met ontplofbaar materiaal ?

In de avond, rond 10 uur op die dag zaten wij binnen in de keuken bij de petroleumlamp, plotseling ging de keuken deur open en kwam de kok binnen die overdag zo kwaad was geweest, hij had een kistje bij zich, liep zonder iets te zeggen naar de kelderdeur en zette het kistje op de keldertrap en was hierna weer snel stilzwijgend  verdwenen.

Wij natuurlijk nieuwsgierig wat hij gebracht had, het bleek een halve kist gedroogde vijgen te zijn. Was dit om iets goed te maken of als dank voor de goede afloop van hun verblijf? Waarschijnlijk hadden ze teveel levensmiddelen want ze moesten verder.

Daags er na, ze bleven maar enkele dagen, ging deze compagnie weer op transport. Na de oorlog hadden we nog altijd een aandenken aan deze compagnie, de houten pilaar waar het kooktoestel tegen gestaan had in het kippenhok was half doorgebrand.

Engelse kinderliedjes en een stoep vol lege hulzen

Kort erna kwamen er meer soldaten die in de woning en op de huiszolder inkwartiering kregen, ook sliepen er enkele op de opkamer, daar was een soldaat bij die ons Engelse kinderliedjes probeerde te leren. Bijvoorbeeld:

Enie menie manie mor, the cat was sitting in the door enz.

De eerste dag dat deze groep er was, gingen ze tegen de avond oefenen revolver schieten, het kan ook een wedstrijd zijn geweest. Een eind in de tuin stonden blikken bussen waarop gericht werd, het was een heel geknal, de stoep lag vol lege hulzen.

De huiszolder was ook druk bezet, iedere dag druk op en neer de trap op en af lopen met de soldatenkistjes waaronder ijzeren noppen. De trap was na de oorlog diep uitgesleten. Ook werden er veel sigaretten gerookt, overal op vensterbanken en kasten waren brandstrepen te zien van neergelegde sigaretten.

Ook werd snel de beste kamer in gebruik genomen, hier sliepen officieren, een soldaat zorgde voor het opblazen van de lucht bedden, gewone soldaten hadden geen lucht bedden, wel een slaapzak. Waar iedereen s’ nachts precies sliep, daar hadden wij geen zicht op, waarschijnlijk naast de huiszolder ook op de hooizolder, mijn vader en moeder hadden wel schrik dat er ooit brand zou komen door de talrijk rokende soldaten.

Inkwarting tot eind maart 1945

Een lange tijd van inkwartiering volgde. Zo ging vanaf eind november 1944 de inkwartiering door tot eind maart 1945. Iedereen was blij dat er uitzicht was op het einde van de oorlog, maar dit duurde toch nog langer dan gedacht, de Maas bleef nog lange tijd frontlinie.