Nieuwsbrief februari 2011 : Wist u dat ... in Melderslo aan de spoorlijn tot 1955 drie spoorweghuisjes stonden?

In 1883 werd de spoorlijn Nijmegen-Venlo aangelegd. Even is overwogen of Horst-Melderslo ook een station zou krijgen. Dit ging niet door omdat er relatief weinig mensen woonden in ons gebied. Er kwamen wel stations in Venray-Oostrum, Meerlo-Tienray (gesloten 1940) en in Lottum (gesloten 1938).

Huisjes voor de overwegwachter en zijn gezin
De spoorlijn op het grondgebied van Melderslo telde drie overgangen. In verband met de veiligheid kreeg iedere overgang een overwegwachter. Deze woonde, met zijn gezin, in een spoorweghuisje of wachtpost. De overwegwachter moest de spoorbomen sluiten wanneer er een trein aankwam - het is goed mogelijk dat de drie spoorwegovergangen in Melderslo lange tijd geen handmatige spoorbomen hebben gehad. "Landelijke overwegen" werden vaker beveiligd met een vlag. Ook hield de wachter "zijn" deel van de spoorlijn in de gaten. Hij controleerde op verzakkingen en beschadigingen aan de spoorrails. Meestal werd dit werk uitgevoerd door een echtpaar. Overdag bediende de vrouw de overwegbomen en werkte de man bij de spoorwegen. ’s Avonds deed de man dat werk, tot rond half een ’s nachts wanneer de laatste trein langskwam. Kaartje met de exacte plaats van de 3 spoorweghuisjes:

De drie huizen in Melderslo werden in 1883 gebouwd door de Staatsspoorwegen, voorloper van de huidige Nederlandse Spoorwegen, op basis van een standaardontwerp. Alle huisjes kregen een nummer dat op de zijgevel werd geschilderd. Deze nummers dienden ter oriëntatie voor de treinmachinist. Het waren kleine huisjes van ongeveer 18m2. Rond 1906 werden twee van de drie huisjes verhoogd en verbreed. Bij deze verbouwing ontstond een nieuwe en volwaardige bovenverdieping met ruimte voor drie slaapvertrekken. De keuken werd met ruim een meter verbreed.

Het beroep van overwegwachter verdween geleidelijk vanaf 1922. In Melderslo werden de drie overwegen door mensen bewaakt tot omstreeks 1950. Met het verdwijnen van de overwegwachter met zijn gezin verdween ook de noodzaak van een spoorweghuisje. Wachtpost 55 en 57 werden rond 1955 gesloopt. Wachtpost 56 staat er nog steeds.

Wachtpost 55 aan Herenbosweg (1883-1955)
Dit huisje werd in 1883 gebouwd. Alleen de familie van overwegwachter Gijsbers heeft hier gewoond. In tegenstelling tot de twee andere spoorhuisjes in Melderslo is dit huisje nooit verhoogd en verbreed. Voorzover bekend zijn er van dit huisje geen foto’s bewaard gebleven (help!). Het huisje moet tussen 1955 (verhuizing van familie Gijsbers naar Tienray) en 1959 (komt niet meer voor op Maaslijn lijst) gesloopt zijn.

Wachtpost 56 aan Swolgensedijk (1883)
In 1907 werd dit in 1883 gebouwde huisje verhoogd en verbreed. De eerste familie die hier woonde is waarschijnlijk de familie Bertrams. Daarna kwam de familie Rutten. Begin jaren 1930 werd het bewoond door mevrouw Ebben, die eerder in wachtpost 66 in Grubbenvorst-Blerick woonde. Daarna woonden hier achtereenvolgens de families Van Dongen, Smits en Steeghs. In 2001 werd het huisje op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Rond 2003 maakten de Nederlandse Spoorwegen bekend het spoorhuisje te willen slopen, in verband met beter zicht voor automobilisten en mogelijke verbreding van het spoor in de toekomst. Een plek op de monumentenlijst is geen garantie dat een gebouw niet gesloopt kan worden, maar uiteindelijk is de sloop niet doorgegaan. In 2004 kwam de woning in particulier bezit en in hetzelfde jaar werd het dak vervangen. Vanaf 2011 is men begonnen met de renovatie van het pand (die anno 2015 nog gaande is). Momenteel zijn o.a. de muren opnieuw gepleisterd en het jaartal ‘1883’ op de voorgevel aangebracht.

Meer >>

Wachtpost 57 aan Broekhuizerdijk (1883-1955)
In 1883 gebouwd. In 1906 verhoogd en verbreed. Onbekend is wie er tussen 1883 en 1900 gewoond hebben. Rond 1900 werd het bewoond door de familie Huijs. In de zomer van 1934 verhuisde de familie Willemsen van boerderij ‘De Wey’ naar dit huisje. In 1955 verhuisde de familie Willemsen naar de Vlasvenstraat. Kort daarna werd dit huisje gesloopt. Sef en Thei Willemsen vertellen:
Sef: "In 1954 ging ik in militaire dienst. Daardoor heb ik de sloop van het huisje niet meegemaakt. Later heb ik wel gehoord dat er kort voor de sloop koper van het dak was gestolen. Iets wat wel vaker gebeurt bij sloopgebouwen".
Sef: "Wij woonden bij een onbewaakte overgang. Er stond toen nog geen knipperlicht, alleen maar een zogenaamd andreaskruis".
Sef en Thei: "In de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) is de spoorlijn opgeblazen door de Duitsers. De Britten schoven de vernielde rails aan de kant en gebruikten de spoordijk als aan- en afvoerweg. Op enig moment stond er van Wachtpost 58 (Lottum) tot voorbij Wachtpost 56 een lange rij van Britse legerjeeps, kleine tanks en andere voertuigen. Wij speelden in en rond deze voertuigen."
Thei: "Het eerste huis richting Broekhuizen, gezien vanuit wachtpost 57, was de boerderij van de familie Peeters. In november 1944 bevonden zich nog een aantal Duitsers op de zolder van deze boerderij. De Duitsers schoten vanuit de zolder op het spoorhuisje. Een van de kogels ging dwars door de achterdeur, door de kinderwagen, door de voordeur en zo weer naar buiten. Gelukkig was net voordat dit gebeurde de baby uit de kinderwagen gehaald!"

Bronnen:
1. Interviews: Sef en Thei Willemsen
2. 'Horster Historiën' deel 4 pagina 224-226
3. Wachterswoningen bij Maaslijn.net

Nieuwsbrief gemist? Klik dan hier.
Help! Antwoord op een hulpvraag? Klik dan hier.
Afmelden nieuwsbrief of een ander aanmelden? Klik dan hier.